vasael.ir

به گزارش خبرنگار وسائل، رهبر فرزانه انقلاب در پیام نوروزی سال 99 فرمودند: اینکه بنده زیاد روی موالید تکیه می‌کنم، به خاطر این است. کشور ما امروز کشور جوانی است؛ اگر چنانچه موالید در این کشور به قدر لازم و به قدر کافی تولید نشوند ـ که الان به قدر کافی نیست ـ چند صباح دیگر، چند سال دیگر نسل جوان در کشور کمیاب خواهد شد. آن وقت کشوری که در آن جوان کم است، پیشرفتش [هم] کم است. یکی از ابزارهای قدرت حفظ اکثریّت جوان در جامعه است.

با رجوع به آیات قرآن و احادیثی که از ائمه معصومین (علیهم‌اسلام) به دست ما رسیده است، به این نکته راه می‌یابیم که از دیدگاه اسلام، افزایش جمعیت با ایمان و شایسته، نیکو و پذیرفته شده است، به گونه‌ای که خداوند متعال در آیات متعددی از فرزند به عنوان یک نعمت الهی یاد می‌کند و می‌فرماید: «وَاللّهُ جَعَلَ لَکُم مِّنْ أَنفُسِکُمْ أَزْوَاجًا وَجَعَلَ لَکُم مِّنْ أَزْوَاجِکُم بَنِینَ وَحَفَدَةً وَرَزَقَکُم مِّنَ الطَّیِّبَاتِ أَفَبِالْبَاطِلِ یُؤْمِنُونَ وَبِنِعْمَتِ اللّهِ هُمْ یَکْفُرُون «نحل / 72».

خدا برای شما از خودتان همسرانی قرار داد و از همسران‌تان برای شما پسران و نوادگانی نهاد و از چیزهای پاکیزه به شما روزی بخشید آیا [باز هم] به باطل ایمان می‌آورند و به نعمت خدا کفر می‌ورزند و یا در برخی دیگر از آیات قرآن فرزند را به عنوان زینت زندگی معرفی می‌کند و می‌فرماید: «الْمَالُ وَالْبَنُونَ زِینَةُ الْحَیَاةِ الدُّنْیَا «کهف /76» مال و پسران زیور زندگی دنیایند.» و حتی در آیاتی از قرآن مجید، خداوند متعال بر مسلمانان منت می‌نهد که جمعیت ایشان را به وسیله فرزندان زیاد کرده است، از این‌رو می‌فرماید: «ثُمَّ رَدَدْنا لَکمُ الْکرَّةَ عَلَیْهِمْ وَ أَمْدَدْناکمْ بِأَمْوالٍ وَ بَنینَ وَ جَعَلْناکمْ أَکثَرَ نَفیرا «اسراء/6» پس دوباره شما را بر آنان چیره می‌کنیم و شما را با اموال و پسران یاری می‌دهیم و نفرات شما را بیشتر می‌گردانیم.»

علامه طباطبایی افزایش نسل مسلمانان برای از بین بردن بنیان شرک و فساد توسط آنان را از مهم‌ترین اهداف شریعت اسلام ذکر کرده و فرموده است: «در جنبه دیگر از مقاصد مهم شارع اسلام، افزایش نسل مسلمانان است و آباد کردن زمین به دست گروه مسلمانان تا شرک و فساد را از بین ببرند.

مبانی فقهی مطلوب بودن جمعیت/ روایاتی که بر مطلوب بودن تکثیر اولاد دلالت می‌کنند

در باب استحباب تکثیر اولاد از نظر اسلام، به چند دسته از روایات، استناد شده است که به‌طور مفصل به آنها اشاره می‌کنیم:

 روایاتی که دلالت دارند هنگام ازدواج زنی را انتخاب کنید که فرزند زیاد می‌آورد:

صحیحة محمد بن مسلم عن أبی جعفر (ع) قال: «قال رسول‌الله (ص): تزوّجوا بکراً ولوداً و لاتزوّجوا حسناء جمیلة عاقراً: فإنی أباهی بکم الامم یوم القیامة»؛ (طباطبائی بروجردی، 1383، 20:58) امام باقر (ع) از قول رسول خدا(ص) فرمود: با دختر باکره‌ای که فرزند زیاد می‌آورد، ازدواج کنید و با زن نازای زیبا ازدواج نکنید؛ زیرا من به فزونی جمعیت شما در روز قیامت، بر امت‌ها، مباهات می‌کنم. روشن است که تشویق به ازدواج با «ولود» و بیان علتی که برای آن ذکر نموده (مباهات به فزونی جمعیت) دلالت بر مطلوبیت فرزند زیاد دارد.

روایاتی که تشویق به ازدواج به جهت فرزند آوری می‌کنند:

صحیحة ابن رئاب عن محمد بن مسلم أو غیره عن أبی عبدالله(ع) قال: قال رسول‌الله(ص) تزوّجوا

فإنّی مکاثر بکم الامم غداً فی القیامة ...؛ (شیخ صدوق، 1413 ق، 3: 383) امام صادق(ع) از پیامبر خدا(ص) نقل می‌کند: ازدواج نمایید؛ زیرا من در فردای قیامت به فزونی شما بر امت‌ها افتخار می‌کنم.

روایتی که در کتاب خصال در حدیث چهارصدگانه از امام علی (ع) آمده است:

تزوّجوا؛ فإنّ رسول‌الله کثیراً ما کان یقول: من کان یحبّ أن یتبّع سنتی فلیتزوّج. فإنّ من سنتی التزویج و اطلبواالولد فإنّی أُکاثر بکم الامم غداً؛ (طباطبائی بروجردی، 1383، 20: 8).

ازدواج کنید؛ زیرا پیامبرصلی الله علیه و آله وسلم بارها فرمود: کسی که دوستدار پیروی از سنّت من است، باید ازدواج کند. همانا ازدواج جزء سنّت من است و در طلب فرزند باشید؛ زیرا من در فردای قیامت به فزونی جمعیت شما بر امّت‌ها تفاخر می‌کنم. اطلاق «اطلبوا الولد» محبوبیت زیاد نمودن فرزند را در برمی‌گیرد. به‌علاوه علتی که در ذیل روایت بیان شده نیز برمطلوبیّت آن دلالت دارد.

روایاتی که بر مطلوب بودن افزودن بر تعداد فرزندان دلالت می‌کند:

عن عدّة من أصحابنا عن أحمد بن محمّد عن القاسم بن یحیی عن جدّه الحسن بن راشد عن محمد بن مسلم عن أبی عبدالله (ع) قال: قال رسول‌الله (ص): أکثروا الولد أُکاثر بکم الامم غداً؛ (کلینی، 1407 ق، 6: 2) امام صادق (ع) از پیامبر (ص) نقل فرمود: بر تعداد فرزندان بیفزایید؛ زیرا من در روز قیامت به فزونی شما بر امت‌ها تفاخر می‌کنم.

عن عدة من أصحابنا عن احمد بن محمّد عن عثمان بن عیسی عن ابن مسکان عن بعض أصحابه إنه قال: قال علی بن الحسین (ع): من سعادة الرجل أن یکون له وُلد یستعین بهم؛ (همان) امام سجّاد (ع) فرمود: از سعادت مرد داشتن فرزندانی است که از آنها یاری جوید.

عن عدة من أصحابنا أحمد بن محمد بن خالد عن بکر بن صالح قال: کتبتُ إلی أبی الحسن (ع): إنی اجتنبتُ طلب الولد منذ خمس سنین وذلک أنّ أهلی کرهت ذلک وقالت: إنه یشتدّ علی تربیتهم لقلّة الشی‌ء فماتری؟ فکتب (ع) إلی: اطلب الولد فإن الله یرزقهم؛ (کلینی، 1407 ق، 6: 3) از امام کاظم (ع) در نامه‌ای پرسیدم: پنج سال است که از بچه‌دار شدن اجتناب می‌کنم؛ زیرا همسرم از این کار ناخشنود است و می‌گوید: برای من تربیت و نگه‌داری فرزند با کمبود مالی مشکل است. شما چه می‌فرمایید؟ امام در پاسخ نوشت: در پی فرزند دار شدن باش؛ زیرا روزی او را خدا می‌دهد.

در بیانات مقام معظم رهبری دامت برکاته این نکته نیز به‌ وضوح دیده می‌شود؛ ایشان می فرمایند: «همچنان که ما فکر می‌کنیم که اگر چهار، پنج بچه افتاد روی دوش یک خانواده وضع زنده‌ای‌شان چگونه خواهد شد، فکر این را هم بکنید که این چهار پنج بچه وقتی بزرگ شدند و کاری پیدا کردند و شغلی پیدا کردند چه کمکی می‌توانند به پیشرفت کشور بکنند؛ یعنی این را هم باید فکر کرد» (دیدار معظم له با برگزار کنندگان همایش ملی تغییرات جمعیتی و نقش آن در تحولات مختلف جامعه، 9 /8 /1392).

جمع‌بندی

با توجّه به مطالب بیان شده و از مجموع روایات و ادلّه شرعیه این نتیجه به دست می‌آید که دین اسلام و اهل‌بیت عصمت و طهارت(ع) نسبت به تکثیر اولاد در همه زمان‌ها اهتمام داشته و این‌چنین نبوده که این اهتمام مختص به زمانی باشد که مسلمانان در قلّت باشند؛ زیرا تعابیر وارده در روایات به‌عنوان یك قضیه حقیقیه و به‌عنوان یك سیاست دائمی و همیشگی دین مطرح است. بنابراین از نظر حکم اولی تکثیر اولاد و ازدیاد نسل، امری است که پیامبر اکرم(ص) و ائمه طاهرین(ع) به آن سفارش فراوانی نموده و آن را از مستحبات مؤکّد شمرده‌اند./702/241/ح

تهیه و تنظیم: محرم آتش افروز